Ιστορία

Του τ. Διευθυντή των Ραλλείων Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων, Μιχαήλ Περβολαράκη

19ος αιώνας. Η όψη του Πειραιά αλλάζει. Ο πληθυσμός αυξάνεται και φτάνει το 1855 στους 6.000 κατοίκους. Η ανάγκη για τη δημιουργία νέων σχολείων είναι έντονη. Ο Δήμος όμως δεν μπορεί να ανταποκριθεί γιατί το κόστος της συντήρησης και της λειτουργίας των ήδη υπαρχόντων σχολείων είναι δυσβάστακτο. Στρέφονται λοιπόν προς αναζήτηση χρημάτων από τους πλούσιους Έλληνες του εσωτερικού και του εξωτερικού.
Η αρχή έγινε με τον Ιωνίδη που ίδρυσε το σχολαρχείο και συνεχίστηκε με έναν άλλο Έλληνα που ζούσε στην Κων/πολη, τον Ιάκωβο Ράλλη. Δήμαρχος Πειραιά είναι ο αδελφός του Λουκάς Ράλλης που πρώτος επεσήμανε την έλλειψη ενός σχολείου για τα κορίτσια που επιθυμούσαν μόρφωση ανώτερη από αυτήν που προσέφερε η εκπαίδευση του Δημοτικού Σχολείου.
Η πρώτη κίνηση στο χώρο της Παιδείας του Λουκά Ράλλη ήταν η δημιουργία ενός Παρθεναγωγείου. Επειδή ο Δήμος με τα πενιχρά του έσοδα δεν μπορούσε να καλύψει τη σχετική δαπάνη, έπεισε τον αδελφό του να διαθέσει το απαραίτητο ποσό για την οικοδόμηση του κτηρίου. Ο Ιάκωβος Ράλλης δέχτηκε να καταβάλει το αναγκαίο ποσό των 20.000 δραχμών, για το χτίσιμο του Σχολείου με τους εξής όρους:
1.Να παραχωρήσει ο Δήμος το κατάλληλο οικόπεδο.
2.Τα έξοδα για την συντήρηση του σχολείου να τα αναλάβει ο δήμος.
3.Το κτίριο που θα ανεγερθεί να χρησιμεύσει «δια παντός ως ΠαρθενικόνΣχολείον του Δήμου μας», καθώς και ο περίβολος αυτού «δεν δύναται ναδιατεθεί εις άλλην χρήσιν ειμή προς άνεσιν και διακόσμησιν τουΠαρθεναγωγείου».

4. Στο προαύλιο του Σχολείου να υπάρχει η προτομή του Αδαμάντιου Κοραή.
5. Να αναρτηθεί πάνω από την εξώπορτα του σχολείου μαρμάρινη πλάκα μετην εξής επιγραφή:
   ΠΑΡΘΕΝΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ, ΙΔΡΥΘΕΝ ΔΑΠΑΝΗ ΔΗΜΑΡΧΕΥΟΝΤΟΣ ΛΟΥΚΑ ΡΑΛΛΗ 1855
6. Το όνομα του ιδρυτή να μπει στην πλάκα όποτε αυτός θεωρούσε εύλογο. Το Δημοτικό Συμβούλιο με την υπ’ αρίθμ. 645 απόφαση δέχτηκε την προσφορά και επελέξε ως χώρο για την ανέγερση του νέου Σχολείου το οικόπεδο στην Πλατεία Κοραή, απέναντι από το Δημοτικό θέατρο.
7. Ο δωρητής επιφυλάσσει εις εαυτόν το δικαίωμα να διορίζει επιτρόπους, τους οποίους μπορεί να ανακαλεί και να αντικαθιστά κατά την επιθυμία του. Ορίζει δε ως πρώτους επιτρόπους τη γυναίκα του, το γιο του, το Δήμαρχο και αδελφό του Λουκά Ράλλη.
   Η παραβίαση των όρων αυτών θα έχει ως αποτέλεσμα την επιστροφή του οικοδομήματος στο ίδιο ή στον γιο του ή στους κληρονόμους του. Ο Δήμος αποδέχεται τους όρους και σαν δείγμα ευγνωμοσύνης προς τον δωρητή, κάθε έτος, την ημέρα της εορτής του, τελεί αρχιερατική λειτουργία στο ναό της Αγίας Τριάδας.
   Στην αρχή το Σχολείο λειτούργησε με δύο τμήματα θηλέων. Οι μαθήτριες με την εγγραφή τους, πλήρωναν ένα χρηματικό ποσό ως συμβολή στην αντιμετώπιση των εξόδων, που το ύψος τους καθορίζονταν κάθε φορά από το Δήμο.
   Οι υποψήφιες για το Παρθεναγωγείο έπρεπε να είναι 11 ετών, έπαιρναν μέρος σε εισιτήριες εξετάσεις και για την εισαγωγή τους ήταν απαραίτητο να γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή, να είναι δηλαδή απόφοιτες του 4/τάξιου Δημοτικού Σχολείου.
   Τη διοίκηση του Παρθεναγωγείου, την πρόσληψη, μισθοδοσία δασκάλων, έξοδα συντήρησης κ.λ.π. είχε αναλάβει εξ ολοκλήρου ο Δήμος σύμφωνα με τους όρους της δωρεάς.
   Αναφέραμε ότι σκοπός του Παρθεναγωγείου ήταν να μορφώσει τα κορίτσια, όχι μόνο για να συνεχίσουν σπουδές , αλλά για να τους δοθεί κάποια ανώτερη μόρφωση.Επειδή όμως το κράτος είχε ανάγκη από δασκάλες με το διάταγμα της 11ης Ιανουαρίου του 1888, επετράπη και στα ιδιωτικά Παρθεναγωγεία να εκπαιδεύουν δασκάλες. Οι απόφοιτες των σχολείων αυτών έπαιρναν μέρος σε ειδικές εξετάσεις για να πάρουν το δίπλωμα της δασκάλας. Εξετάζονταν δε στα εξής μαθήματα: 1) Θρησκευτικά, 2) Παισαγωγική, 3) Μεθοδολογία και Πρακτική διδασκαλία, 4) Ελληνική γλώσσα, 5) Φυσικομαθηματικά, 6) Ιστορία, 7) Γεωγραφία, 8) Τεχνικά.
   Το Σχολείο για την εκπλήρωση του σκοπού του, δηλαδή την εκπαίδευση των νέων διδασκαλισσών, συμπληρώθηκε με δυο Δημοτικά Πρότυπα, ένα Δημοτικό Πειραματικό και ένα αστικό. Στη συνέχεια το παρθεναγωγείο εξελίχθηκε με το διάταγμα της 7ης Οκτωβρίου του 1892 σε τριτάξιο Διδασκαλείο και ονομάζετε πλέον Δημοσυντήρητο Διδασκαλείον Πειραιώς και τέλος σε πεντατάξιο Διδασκαλείο. Στο μεταξύ πρέπει να αναφερθεί ότι στις 7-1-1878 έγιναν τα εγκαίνια του δεύτερου Παρθεναγωγείου στον Πειραιά, πάλι με δωρεά του Ιακώβου Ράλλη.
   Στο διδασκαλείο εδιδάσκοντο τα εξής μαθήματα : Θρησκευτικά, Παιδαγωγικά, Ελληνικά, Ιστορία, Υγιεινή, Οικιακή Οικονομία, Αριθμητική, Γεωμετρία, Γεωγραφία, Φυσική Ιστορία, Ωδική Κλειδοκύμβαλων, Ιχνογραφία, Καλλιγραφία, Γυμναστική, Χειροτεχνία και Γαλλικά.
   Επειδή οι ανάγκες του κράτους για εκπαιδευτικό προσωπικό ήταν μεγάλες είχαν δημιουργηθεί και πεντατάξια διδασκαλεία και μονοτάξια. Έτσι όμως είχαμε δασκάλους δύο ταχυτήτων. Το κράτος για να διορθώσει τα πράγματα, με το
   Νόμο 5800 του 1933 αντικατέστησε όλα τα διδασκαλεία με τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες. Ο νόμος αυτός συμπεριέλαβε και το διδασκαλείο του Πειραιά, που μετονομάστηκε σε Δημοσυντήρητη Παιδαγωγική Ακαδημία Πειραιώς.
   Τέλος με τον αναγκαστικό νόμο 1862 του 1939 τα Πρότυπα Δημοτικά, το Γυμνάσιο και η Παιδαγωγική Ακαδημία, θεωρήθηκαν δημόσια και μετονομάστηκαν το μεν Γυμνάσιο σε Ράλλειο Γυμνάσιο Θηλέων η δε Ακαδημία με τα πρότυπα της σχολεία σε Ράλλειο Παιδαγωγική Ακαδημία.
   Με το νόμο 4379/1964 οι Ακαδημίες γίνονται τριετούς φοιτήσεως. Η δικτατορία με τον αναγκαστικό νόμο 129/1967 μείωσε τα έτη φοιτήσεως σε δύο. Επίσης κατάργησε μαθήματα απαραίτητα για την κατάρτιση των δασκάλων όπως κοινωνιολογία, ψυχολογία, μάθηση ατομικών διαφορών κ.λ.π.
   Στη συνέχεια με το Ν.Δ. 842/1971 κατάργησε για λόγους δήθεν αποκέντρωσης και μείωσης του αριθμού των Παιδαγωγικών Ακαδημιών , τη Μαράσλειο, τη Ράλλειο, της Θεσσαλονίκης και της Ρόδου. Ο λόγος της κατάργησης προερχόταν από το φόβο της συγκέντρωσης πολλών φοιτητών σε αστικά κέντρα και την επίδρασή τους από διάφορα ιδεολογικά ρεύματα.
   Με την κατάργηση της Ακαδημίας η χούντα καταφέρνει αυτό που δεν μπόρεσαν να πετύχουν οι δήμαρχοι του Πειραιά με πρώτο το Θ. Ρετσίνα ο οποίος επεδίωξε να μεταστεγάσει το Παρθεναγωγείο και να χρησιμοποιήσει το κτήριο ως Δημαρχείο, αλλά εμποδίστηκε από το Δικηγόρο Ξ. Ψαρρά με αφορμή τους όρους της διαθήκης και τη σύμβαση δωρητού και Δήμου.Ακολούθως σε μυστική σύσκεψη στην οποία πήραν μέρος ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της δικτατορίας Παττακός, ο Δήμαρχος Πειραιά Σκυλίτσης , ο Γεν. Επιθεωρητής, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων, καταργείται ο πρόεδρος της Σχολικής Εφορίας Κλεόβουλος Βεντούρης, επειδή φέρνει αντιρρήσεις , στη θέση του διορίζεται υπάλληλος του δήμου και εν μια νυχτί αποφασίζουν τη μεταστέγαση της Παιδαγωγικής Ακαδημίας από την πλατεία Κοραή, προκειμένου το οικόπεδο να το οικειοποιηθεί και να το αξιοποιήσει προς όφελός του ο Δήμος. Έτσι μεταστεγάζονται στη σημερινή θέση, στο πρώην εργοστάσιο σαπωνοποιίας Ρετσίνα, επί της οδού Αλεξάνδρου, τα Πρότυπα Δημοτικά Σχολεία.
   Με το νόμο 156/1975 επανιδρύεται και πάλι η Ράλλειος Παιδαγωγική Ακαδημία, μαζί με τις άλλες τρεις, επανέρχεται πίσω το αρχείο της, που είχε μεταφερθεί στη Λαμία και λειτουργεί μαζί με τα πρότυπα μέχρι το 1982. Τότε με το νόμο 1268 αποφασίζεται η κατάργηση των Παιδαγωγικών Ακαδημιών και η ίδρυση των Παιδαγωγικών Τμημάτων στα Πανεπιστήμια. Για ένα διάστημα λειτουργεί με φοιτητές πτυχιούχους άλλων σχολών, οι οποίοι μετά από κατατακτήριες εξετάσεις ή σχετική εκπαίδευση προσλαμβάνονται στο ΥΠΕΠΘ και μέχρι το 1991 υφίσταται χωρίς φοιτητές.

Στις 24-6-1991 υπεγράφη η τελευταία Πράξη παράδοσης της πάσης φύσεως περιουσίας της Ρ.Π.Α.Π. και η μεταβίβασή της στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων. Το αρχείο της μεταφέρθηκε στο Μαράσλειο Διδασκαλείο.

Στον ίδιο χώρο εξακολουθούν να λειτουργούν τα Πειραματικά Σχολεία της πρώην Παιδαγωγικής Ακαδημίας Πειραιά, τα οποία με το υπ΄ άριθ. 96/τ.Β΄/14-2-1995 Φ.Ε.Κ. εντάσσονται στο Παιδαγωγικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Με το νόμο 3966/2011 ορίστηκε το νέο πλαίσιο λειτουργίας των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων και με με το ΦΕΚ 1274/2012 τ. Β’ λειτουργούν στα Ράλλεια Π.Π.Σ. ένα Δωδεκαθέσιο Σχολείο, ένα Τριθέσιο και ένα Μονοθέσιο.